"Solidarność" zaczęła się też w Wieliczce

Obchody 40. rocznicy Porozumień Sierpniowych w Wieliczce są okazją, by przypomnieć o początkach "Solidarności" w Wieliczce i Krakowie.

31.08.2020 r. w Wieliczce o godzinie 17.00-tej  przed Pomnikiem Odrodzenia Polski spotkała się grupa wieliczan aby świętować Dzień  Wolności i Solidarności. Święto to jest obchodzone od 2005 r.,  od 25. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Ustanowione zostało na 31 sierpnia przez Sejm RP w dniu 27.07.2005 r. jako święto państwowe celem upamiętnienia zrywu Polaków do wolności i niepodległości z 1980 r., który zapoczątkował proces upadku komunizmu i wyzwolenia narodów Europy Środkowej i Wschodniej. Podpisanie Porozumień Sierpniowych między władzami PRL-u a przedstawicielami robotniczych komitetów strajkowych miało miejsce: 30 sierpnia w Szczecinie, 31 sierpnia w Gdańsku,  3 września w Jastrzębiu-Zdroju, 11 września w Hucie Katowice. Międzyzakładowy Komitet Strajkowy przedstawił 21 postulatów,  z których najważniejszym był utworzenie wolnych samorządnych  związków zawodowych. Na tej podstawie powołano do życia Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”.

5.09.1980 r. w Kopalni Soli „Wieliczka” podpisano porozumienie płacowe z wiceministrem Grzywą i zawieszono strajk ogłoszony dzień wcześniej. Uzgodniono, że pracę rozpocznie II zmiana 6 września. W dniu 9 września został tu powołany Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych. Tego dnia Piotr Marzec rozmawiał z mecenasem Andrzejem Rozmarynowiczem w sprawie udzielenia przez niego pomocy prawnej przy organizacji niezależnych związków zawodowych.

15 września w Krakowie-Nowej Hucie, w Kombinacie im. Lenina w powstał MKZ Kraków spośród zgromadzonych przedstawicieli zakładów z Krakowa, Skawiny i Wieliczki. W zebraniu uczestniczyli z Wieliczki: Piotr Marzec, Bronisław Pasek, Irena Szewczyk. W ten sposób rozpoczęła się działalność niezależnego ruchu zawodowego w Małopolsce. Założycielem Wolnych Związków Zawodowych w Kopalni Soli „Wieliczka” i od 31.01.1981 r. przewodniczącym pierwszej Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” jest Piotr Marzec (nie uczestniczył w 3.08.2020 r. uroczystości z powodu wyjazdu do sanatorium).

31 sierpnia  2010 r. – w 30.tą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych w Wieliczce u podnóża pomnika Odrodzenia Polski, od strony Plant  odsłonięto tablicę o treści: SOLIDARNOŚĆ. KU PAMIĘCI TYCH, KTÓRZY CZARNĄ NOC KOMUNIZMU Z POTRZEBY SERC I WOLNOŚCI MYŚLI ZMIENILI PRZEZ „SOLIDARNOŚĆ” W JASNĄ DROGĘ DO NIEPODLEGŁOŚCI I DEMOKRACJI, OBYWATELE WIELICZKI UCZESTNICZYLI W TEJ WALCE OD SIERPNIA 1980 ROKU. W SWYM OPORZE DOTRWALI DO KOŃCA, DO CHWILI ODZYSKANIA PRZEZ POLSKĘ SUWERENNOŚCI. NIE WOLNO NAM O TYM ZAPOMINAĆ. SIERPIEŃ 2010. Tablica powstała z inicjatywy Piotra Marca i  Doroty Stec-Fus,  która jest autorką tekstu umieszczonego na niej.

31 sierpnia bieżącego roku uroczystość prowadził Stanisław Dziedzic, przewodniczący Komitetu Strajkowego w 1980 r. w Krakowskich Zakładach Sodowych, członek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” i Komitetu Strajkowego po wprowadzeniu stanu wojennego 13.12.1981 r., radny Rady Miejskiej w Wieliczce. Wspomnieniami z działalności w NSZZ „Solidarność” z 1980 r. podzielili się: Stanisław Dziedzic, Stanisław Sitko, który odczytał listę działaczy związana z powstaniem NSZZ „Solidarność” w Kopalni Soli w Wieliczce 1980/81: Stanisław Anioł, Tadeusz Badura, Józef Bakalarz, Adam Batko, Michał Bylica, Antoni Chachlica, Janina Chachlica, Stanisław Fiołek, Józef Halkow, Tadeusz Janisz, Jan Kaszowski, Elżbieta Kmiecik, Józef Kowalczyk, Marzena Krzanowska, Stanisław Kubowicz, Klara Kudela (Szulc), Stanisław Lichoń, Władysław Liszkiewicz, Maria Madej, Marzec Piotr, Stanisław Rusek, Stanisław Sitko, Andrzej Surówka, Irena Szewczyk, Józef Wandas, Tadeusz Włoch, Józefa Ziarko. Kolejno wypowiadali się: Dorota Stec-Fus, odznaczona w sierpniu tego roku Krzyżem Wolności i Solidarności, Alojzy Brożek, v-ce prezes Zarządu Gminnego NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych w latach 1980-1981; Anna Ślęczka z NSZZ Solidarność Oświaty,   Antoni Obrzud z NSZZ „Solidarność” w Opocznie, Urszula Rusecka, poseł na Sejm RP. Pani U. Rusecka  wspomniała, że także dziś przed południem była uroczystość na Kopalni Soli „Wieliczka”, przy pomniku „Solidarności” dłuta Stanisława Anioła, gdzie Radę Miejską Wieliczki reprezentowali: przewodniczący Tadeusz Luraniec i Elżbieta Sikora,  a następnie przed niniejszą tablicą przy Pomniku Odrodzenia Polski, gdzie składano kwiaty. Podczas popołudniowej uroczystości kwiaty tu złożyły delegacje:  Piotr Krupa, wiceburmistrz miasta i gminy Wieliczka ds. inwestycji i Adam Marek Panuś, sekretarz Gminy Wieliczka; z Zarządu i Rady Osiedla H. Sienkiewicaa-A. Asnyka-W. Pola: Krystyna Bania, Janina Przetaczek, Maria Nawrot, Dorota Stec-Fus ze Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” w delegacja w składzie: Jadwiga Duda, Józef Duda, Anna Kisiel, Grażyna Kowal, Jan Matzke, Anna Ślęczka, Marian Sipióra.

Zapraszam do zwiedzenia wystawy pt. „W drodze do niepodległości”  w Wieliczce na dziedzińcu Zamku Żupnego, która opowiada, prezentuje fotografie z 40. lat „Solidarności”.

Wieliczka. Wystawa „W drodze do niepodległości II” – 40 lat Solidarności

Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka zaprasza do oglądania wystawy „W drodze do niepodległości II” na dziedzińcu Zamku Żupnego w Wieliczce.

Marzena GitlerGłos24

Opracowała Jadwiga Duda

zobacz też:

Wieliczka. Drukarz “Solidarności. Lech Kołodziejczyk (1942-2018)

W 40 rocznicę powstania NSZZ „Solidarność” pamiętamy o działalności w latach 1982-1986 niezależnej drukarni w Wieliczce i drukarzu Lechu Kołodziejczyku (1942-2018).

Marzena GitlerGłos24