- Jestem zaszczycona, że zdecydowaliście się mnie do siebie przyjąć z dalekiego Dolnego Śląska. Teraz moje serce jest podzielone na pół – powiedziała Olga Tokarczuk podczas nadania jej honorowego obywatelstwa Krakowa. Uroczystość odbyła się dziś w Magistracie.
Wybitna pisarka, eseistka, poetka i scenarzystka Olga Tokarczuk została honorową obywatelką Krakowa. W piątek, 8 października, podczas uroczystej sesji Rady Miasta tytuł wręczyli prezydent Krakowa Jacek Majchrowski oraz przewodniczący Rady Miasta Krakowa Dominik Jaśkowiec. Olgę Tokarczuk uhonorowano w dowód uznania jej wybitnej twórczości oraz za zaangażowanie społeczne w obronie praw kobiet, wykluczonych i prześladowanych.
– Olga Tokarczuk jest człowiekiem słowa i używa go w słusznej sprawie. Korzysta ze swoich dzieł jako narzędzia kreowania rzeczywistości, by piętnować grzechy cywilizacyjne i deklarować walkę z nimi. Wskazuje na konieczność ratunku dla świata przez edukację społeczeństwa, angażując emocje odbiorców i domagając się zajęcia stanowiska – powiedział prezydent Krakowa Jacek Majchrowski podczas uroczystej sesji.
– Przyznanie pani tej nagrody było moim osobistym celem, gdyż nie tylko cenię sobie Pani wybitną twórczość, ale i z ogromnym podziwem patrzę na Pani zaangażowanie społeczne, walkę o prawa zwierząt, działalność na rzecz praw kobiet, wspieranie działań na rzecz tolerancji i społeczeństwa obywatelskiego. Czytelnicy cenią panią za niesamowitą pisarską wyobraźnię, przekraczanie utartych granic i odwagę w podejmowaniu trudnych tematów – zwrócił się do Olgi Tokarczuk przewodniczący Rady Miasta Krakowa Dominik Jaśkowiec, inicjator przyznania tytułu.
– Z Krakowem łączy panią nie tylko Wydawnictwo Literackie, będące wspaniałą wizytówką i chlubą naszego miasta. Myślę, że z tym miastem łączy panią pokrewieństwo dusz, umiłowanie świata i ludzi, ich różnorodności i wielokulturowości – dodał Dominik Jaśkowiec.
– Stołeczne Miasto Kraków – dziękuję. Dziękuję panu prezydentowi za wspaniałą laudację, która wyjaśnia wszystko. Przede wszystkim jednak dziękuję za las „Prawiek”, o powstaniu którego dowiedziałam się w bardzo gorących dniach po odbiorze Nagrody Nobla. Jestem szczęśliwa, że nazwa tego pomnika przyrody nawiązuje do mojej książki. Kiedy byłam młodą dziewczyną i myślałam o pisaniu, marzyłam, aby moje książki wydawało Wydawnictwo Literackie. Marzenie się spełniło i od 20 lat jestem jego autorką, więc w jakimś sensie byłam już krakowianką. Jestem zaszczycona, że zdecydowaliście się mnie do siebie przyjąć z dalekiego Dolnego Śląska. Teraz moje serce jest podzielone na pół – powiedziała Olga Tokarczuk podczas uroczystości.
Decyzję w sprawie przyznania Oldze Tokarczuk tytułu podjęli radni podczas sesji RMK, która odbyła się 9 czerwca.
Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 r. w Sulechowie. Studiowała na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego i pracowała jako wolontariuszka, opiekując się osobami z problemami psychicznymi. Po studiach opuściła Warszawę i rozpoczęła pracę psychoterapeuty w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu, gdzie pomagała zakładać pierwsze w mieście kluby Anonimowych Alkoholików.
Literacko zadebiutowała w 1979 r. na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. Pierwszą powieść „Podróż ludzi Księgi” wydała w 1993 r. i wspomina ją jako „bolesne zmaganie z formą”. Trud pisarki doceniło Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, uznając ją za najciekawszy debiut. Rok 1996 przyniósł powieść „Prawiek i inne czasy”. Ta saga dwóch rodzin, przeplatana wątkami filozoficznymi, znalazła się w finale Nagrody Literackiej „Nike” i zdobyła nagrodę czytelników, otrzymała Paszport „Polityki” oraz Nagrodę Fundacji im. Kościelskich.
„Nike” od czytelników pisarka otrzymała również za „Dom dzienny, dom nocny”, „Grę na wielu bębenkach”, „Księgi Jakubowe”(powieść historyczna sprzedana w ponad 170 tys. egzemplarzach) oraz „Bieguni”. Ta ostatnia przyniosła autorce również „Nike” jurorów (2008) i Międzynarodową Nagrodę Bookera (2018), a także nominację do National Book Award.
W październiku 2019 r. Akademia Szwedzka nagrodziła imponujący dorobek pisarki, przyznając jej Literacką Nagrodę Nobla, za „wyobraźnie narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.
Po przyznaniu tej nagrody wiele polskich miast postanowiło uczcić to wydarzenie organizacją różnego typu uroczystości. We Wrocławiu pasażerów komunikacji publicznej zwolniono z opłat za bilety, jeśli tylko mieli przy sobie którąś z książek noblistki, a w Krakowie władze miasta zapowiedziały, że dla pisarki zasadzą 25 tysięcy drzew – i tak w Nowej Hucie powstał Las Prawiek.
Kraków i Wrocław zawdzięczają również Oldze Tokarczuk swoją obecność w elitarnym gronie Miast Literatury UNESCO. Dzięki jej staraniom obydwa miasta wspólnie gościły na Salonie Książki w Paryżu w 2015 r.
Książki Tokarczuk zostały przetłumaczone na ponad czterdzieści języków, a powieści i opowiadania doczekały się wielu teatralnych („E.E”, „Prawiek i inne czasy”, „Numery”, „Skarb”) i filmowych ekranizacji („Żurek”, „Aria Diva”, „Zniknięcie”, „Glicynia”, „Pokot” czy „Noc w Mariandzie”). Z kolei na deski teatru weszły najbardziej poczytne tytuły, jak „Prawiek i inne czasy” oraz „Bieguni”.
Oprócz licznych nagród literackich Olga Tokarczuk uzyskała wiele honorowych wyróżnień. Jest Honorową Obywatelką Miasta i Gminy Bardo, Rudy Śląskiej, Wrocławia, Warszawy i od dzisiaj Krakowa. Otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, a także została odznaczona w 2019 r. Medalem Senatu RP.
Nagodzona przez UJ
W czwartek, 7 października, odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego, podczas którego pisarka otrzymała tytuł doktora honoris causa. Z wnioskiem o jego nadanie wystąpiła grupa profesorów Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
inf. krakow.pl, fot. Bogusław Świerzowski / krakow.pl
