W Polsce co roku umiera ponad 100 tysięcy osób na nowotwory, a ponure statystyki zgonów rosną coraz bardziej. Spośród krajów Unii Europejskiej jesteśmy jednym z państw, gdzie proporcjonalnie najwięcej przypadków raka kończy się śmiercią i szanse na wyleczenie należą do najniższych. Na fatalną sytuację składają się olbrzymie kolejki do lekarzy, trudny dostęp do nowoczesnych metod terapii oraz kiepska organizacja systemu, która powoduje, że pacjenci, tracą cenny czas walcząc z medyczną biurokracją, zamiast poświęcać swoją energię na pokonanie choroby. Kluczowym problemem jest również mała popularność profilaktyki. W efekcie leczenie często rozpoczyna się dopiero kiedy nowotwór jest już w zaawansowanym stadium. Najskuteczniejszą bronią przed rakiem są regularne badania, a nic nie zwiększa szans na przeżycie tak bardzo, jak wczesne wykrycie przypadku. Nie zawsze łatwo można jednak wykonać testy. W Krakowie za sprawą budżetu obywatelskiego prościej i bez konieczności ponoszenia wydatków będzie można przeprowadzić niezbędne badania krwi oraz zostanie zorganizowana akcja edukacyjna. Gdy Państwo nie działa właściwie, trzeba brać sprawy we własne ręce i oddolnie walczyć o zmiany systemowe.
Korzystanie ze służby zdrowia jest często prawdziwą szkołą przetrwania, a szansę na wyleczenie zależą nieraz tylko od swojej zaradności. Nikogo już nie dziwi, że podczas próby rejestracji na zabieg, można usłyszeć propozycję wizyty przypadającą po 2030 roku. Fatalny stan służby zdrowia staje się jednym z największych wyzwań społecznych. Kolejne reformy są wprowadzane przez rządzących, a mimo to, sytuacja jest coraz gorsza. Niewydolność systemu szczególnie ma wpływ na leczenie nowotworów, gdzie trzeba działać szybko, a procedury medyczne należą do najbardziej skomplikowanych. Wiele mogłoby pomóc jednak rozpowszechnienie profilaktyki. Żeby odciążyć system rządzący, powinni robić wszystko, aby zachęcić ludzi do regularnych badań. Dlatego trudno zrozumieć, czemu wiele rodzajów testów nie jest jeszcze refundowanych i rzadko prowadzi się działania o charakterze edukacyjnym. Medycyna należy do licznych obszarów państwa, gdzie brakuje myślenia strategicznego.
Trudno pogodzić się z tym, że na raka umiera wielu ludzi, których można by uratować, gdyby choroba została wykryta wcześniej. Dlatego zgłosiłem do ogólnomiejskiego budżetu obywatelskiego projekt ,,Pokonajmy raka - bezpłatne badania krwi". Moja propozycja otrzymała w tegorocznej edycji ponad 13 tysięcy głosów i za sprawą dużego poparcia znalazła się wśród zwycięskich zadań. Dzięki inicjatywie każdy za darmo będzie mógł wykonać badania krwi, które pozwalają zdiagnozować wiele rodzajów nowotworów we wczesnej fazie rozwoju. Zostanie również przeprowadzona kampania, zachęcająca do profilaktyki Duże poparcie projektu pokazuje, że ochrona zdrowia staje się jednym z najbardziej palących problemów, a wielu ludzi chce, żeby procedury medyczne były łatwiej dostępne.
Realizacja przedsięwzięcia ma się rozpocząć w pierwszym kwartale przyszłego roku. Krew będzie można łatwo przebadać w co najmniej kilku punktach miasta, które mają być otwarte w dogodnych dla mieszkańców godzinach. Natomiast późniejsza analiza rezultatów i wydanie ewentualnych zaleceń będzie już rolą POZ-etów. Ze względu na ograniczenia formalnie jakie nakłada prawo na samorządy, nie da się procesu inaczej zorganizować. Do udziału w inicjatywie zachęcani będą lekarze rodzinni, bo medykom łatwiej jest przekonać swoich pacjentów do badań.
Warto zaznaczyć, że testy krwi nie są jakimś diagnostycznym panaceum i nie wszystkie rodzaje chorób da się w ten sposób wykryć. Dzięki analizie zawartości żył można jednak wykryć we wczesnej fazie aż 10 często występujących rodzajów raka, do których zaliczają się nowotwory: płuc, jelita grubego, skóry (czerniak) pęcherza moczowego, żołądka, trzonu macicy, jajnika nowotwory szyjki macicy prostaty i odbytnicy. Wato jednak pamiętać, że badania krwi powinny być częścią szerszej profilaktyki. Cała procedura wraz z konsultacja nie powinna zająć dużo czasu. Dlatego, poświęcając tylko kilka chwil, możemy sobie uratować życie. Wydaje się to dosyć dobrą inwestycją.
W ramach zadania zostanie również przeprowadzona kampania edukacyjna, której celem będzie pokazanie, jak ważne są regularne badania, oraz zachęcenie mieszkańców do skorzystania z projektu. Informacje będą propagowane za pośrednictwem miejskich mediów. Akcja obejmie także przygotowanie i wydruk ulotek, które później byłyby rozdawane w szkołach i innych obiektach użyteczności publicznej.
Nie mam wykształcenia medycznego. Po tym, jak przygotowałem projekt, poprosiłem jednak znajomego lekarza o sprawdzenie koncepcji, a zadanie następnie zostało pozytywnie zweryfikowane przez magistrackich specjalistów odpowiedzialnych za politykę zdrowotną. Zresztą rolą budżetu obywatelskiego jest wyrażanie społecznych oczekiwań, które potem powinny być przekuwane na rzeczywistość przez osoby mające odpowiednie przygotowanie merytoryczne. Jak widać za pomocą instrumentów partycypacyjnych można wprowadzać zmiany odnoszące się nawet do złożonych problemów społecznych. Choć często nie jest to łatwa droga, o czym wiele razy się przekonałem przy weryfikacji i wykonaniu już moich 12-tu zwycięskich projektów w budżecie obywatelskim. Gdy uda się jednak coś zmienić, to satysfakcja jest naprawdę duża. Dlatego warto zgłaszać propozycje zadań, bo wbrew pozorom w ten sposób można sporo zdziałać.
