Można podziwiać prace Oddziału Grobów Wojennych w Krakowie. Działał on w czasie I wojny światowej

W czwartkowej inauguracji wystawy pn. „Sztuka w mundurze. Krakowski Oddział Grobów Wojennych 1915-1918” wzięli udział wojewoda małopolski Łukasz Kmita oraz I wicewojewoda Ryszard Pagacz. Obecna była także Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk – dyrektor Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie oraz kuratorki wystawy dr Beata Nykiel oraz dr Agnieszka Partridge.

Na terenie województwa małopolskiego znajdują się 1254 groby i cmentarze wojenne. Około 400 obiektów pochodzi z okresu I wojny światowej, w tym 333 obiekty to monumentalne cmentarze wojenne wybudowane przez władze austro-węgierskie.

Znajdujące się na terenie Małopolski cmentarze z pierwszej wojny światowej założone w dawnej Galicji Zachodniej stanowią zespół zabytków o znaczeniu międzynarodowym, czego dowodem jest między innymi wpisanie w 2016 roku reprezentacyjnej nekropolii okręgu III (Gorlice) – cmentarza Łużna-Pustki (nr 123) - na listę ustanowionego przez Unię Europejską Znaku Dziedzictwa Europejskiego (European Heritage Label).

– Stoimy na straży tego trudnego dziedzictwa historycznego i kulturowego. „Sztuka w mundurze. Krakowski Oddział Grobów Wojennych 1915-1918” to tytuł wystawy, którą można zobaczyć w średniowiecznych piwnicach Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Ekspozycja przygotowana dzięki współpracy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie i MCK jest już dostępna dla odwiedzających. To nasza powinność, by groby wojenne otaczać szacunkiem i dbać o nie. Bo pamięć jest i musi być zobowiązaniem

– mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Opowieść o pracy Oddziału Grobów Wojennych w Krakowie

Wystawa planszowo-obiektowa ukazuje dorobek twórców zgrupowanych w KGA (Kriegsgräberabteilung Krakau). Przybliża sposób pracy Oddziału Grobów Wojennych w Krakowie. Zobaczymy na niej pierwotne plany, mapy topograficzne, liczne – w części dotąd niepublikowane – fotografie z czasów tworzenia założeń cmentarnych, a także ocalałe oryginalne artefakty: rzeźby, krzyże i dzieła sztuki pozyskane podczas remontów cmentarzy.

– Zapraszamy Państwa na przygotowaną we współpracy z MCK wystawę. Zaprezentowano na niej sylwetki projektantów i twórców zachodniogalicyjskich upamiętnień — znakomitych artystów wcielonych do c.k. armii, którym wojna przerwała rozwijanie talentów i zmusiła do realizowania twórczych pasji w ramach KGA. Nic więc dziwnego, że tworzone przez nich cmentarze — pomimo ograniczeń materiałowych i narzuconych przez wojsko zunifikowanych wzorców — stanowią obiekty o wyjątkowych walorach artystycznych. Wystawa przybliża przede wszystkim osobowości twórcze tego zróżnicowanego narodowościowo i stylistycznie grona artystów

– dodaje wojewoda.

Na wystawie prezentowane są prace o tematyce wojskowej i codziennej, m.in. szkice dokumentujące życie koszarowe, pejzaże, pola bitew, miejsca tymczasowych pochówków, szkice rodzajowe, druki ulotne, sztuka medalierska. Plansze oraz dzieła plastyczne zostaną uzupełnione o pierwsze wydanie dzieła Rudolfa Brocha i Hansa Hauptmanna „Die Westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914–1915” („Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914–1915”), podsumowującego działalność Oddziału.

Ekspozycji towarzyszy publikacja, która nie jest jednak typowym katalogiem. Wydawnictwo będące dziełem trojga autorów, w tym kuratorek wystawy, przedstawia czytelnikowi wojenne losy Galicji Zachodniej oraz historię powstawania zespołu galicyjskich cmentarzy wojennych w szerszym kontekście austro-węgierskiej propagandy i polityki historycznej. Ukazuje też losy i sylwetki członków KGA, w szczególności tych dotąd mniej znanych, prezentując po raz pierwszy w tak dużym wyborze ich dorobek artystyczny powstały w Krakowie i na obszarze dawnej Galicji Zachodniej w latach 1915–1918.

Rewaloryzacja 41 cmentarzy

Ekspozycja „Sztuka w mundurze. Krakowski Oddział Grobów Wojennych 1915–1918” przygotowana została przez Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie w ramach projektu: „Rewaloryzacja wybranych cmentarzy wojennych z I wojny światowej położonych na terenie Brzeska, Tarnowa, Krakowa, Wadowic oraz powiatów bocheńskiego i tarnowskiego, jako zespołu dziedzictwa o znaczeniu międzynarodowym” dofinansowanego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. Projektem objętych jest 41 cmentarzy, a wartość prac wynosi ponad 11 mln  zł.

Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających od 7 października do 4 grudnia tego roku w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.

Fot. i inf.: MUW