Skąd się wzięli franciszkanie w Wieliczce? 47. spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”

W środę, 31 stycznia w Wieliczce Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” (KPW) zorganizowało 47. spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! pt. „400 lat (1623-1923) Zakonu Franciszkanów-Reformatów (OFM) w Wieliczce w służbie Bogu i ludziom”. Spotkanie zorganizowano pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka we współpracy z klasztorem Franciszkanów-Reformatów i Parafią pw. św. Franciszka z Asyżu w Wieliczce.

400 lat temu, w 1623 r. radni miasta Wieliczki i zarząd Żupy wnieśli prośbę do prowincjała nowo uformowanej w Polsce grupy franciszkanów zwanych reformatami, by osiedli w Wieliczce. Wieliczanie wyrażając zgodę na przyjęcie franciszkanów do miasta przedstawili na piśmie do kancelarii królewskiej swój pogląd na przyszłą pracę zakonników. Napisali wtedy: "1. Przyjmujemy do miasta zakonników św. Franciszka, aby kult Boży wzrósł jeszcze bardziej;2. Byśmy mogli bez trudu uczestniczyć we wszystkich nabożeństwach kościelnych, częściej słuchać kazań, spowiadać się i komunikować; 3. Abyśmy mieli stałych orędowników u Boga".

Już w 1623 r. wybudowano drewnianą kaplicę, w której znajdował się obraz Matki Bożej Łaskawej oraz siedzibę dla braci, a w 1624 r. położono fundamenty pod nowy kościół murowany. Głównym fundatorem kościoła i klasztoru był król Zygmunt III Waza, który fundacji dokonał z pieniędzy pochodzących z dochodów, jakie dawała wielicka kopalnia. Było to wotum wdzięczności za zwycięską bitwę pod Chocimiem w wojnie z Turcją w 1621 r. Klasztor franciszkanów, jak mówiono, powstał „z soli wielickiej” i był na wskroś górniczym kościołem (O. Albin Sroka, „Sanktuarium Mastki Boskiej Wielickiej”, 1989 r.).

Przed spotkaniem o godz. 14:30 na dziedzińcu kościoła i klasztoru Franciszkanów-Reformatów w Wieliczce przy ul. Brata Alojzego Kosiby 31 spotkali się zainteresowani tematem spotkania. Pod kierunkiem Jadwigi Dudy, prezes Stowarzyszenia „Klubu Przyjaciół Wieliczki” (KPW), organizatorki spotkania, zwiedzali kompleks złożony z kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu i klasztoru Franciszkanów-Reformatów. W trakcie spotkania zapoznano się z przykościelnym cmentarzem, otoczonym kaplicami Męki Pańskiej, w centrum którego znajduje się neogotycki pomnik Kajetana i Jana Niedzielskich ze Śledziejowic. W świątyni dłużej zatrzymano się w kaplicy Matki Bożej Łaskawej Księżnej Wieliczki, w której spoczywają doczesne szczątki Sługi Bożego Brata Alojzego Kosiby (1855-1939) OFM. Następnie, wspólnie z ojcem  Mariuszem Taborem, gwardianem klasztoru Franciszkanów-Reformatów w Wieliczce, zwiedzono kaplicę Chrystusa Ukrzyżowanego ze słynącym z cudów Krucyfiksem, ulubione miejsce modlitwy brata Alojzego Kosiby. Na pierwszym piętrze klasztoru zwiedzano celę „Alojzeczka”. Udano się także przed kaplicę Porcjunkuli, która jest wierną kopią Porcjunkuli położonej 2 kilometry od Asyżu - rodzinnego miasta św. Franciszka. Kapliczkę ufundowaną na pamiątkę Jubileuszu 2000 Chrześcijaństwa, którą wybudowano w obrębie zespołu kościelno-klasztornego oo. franciszkanów-reformatów w Wieliczce, poświęcił 11 czerwca 2000 roku kardynał Franciszek Macharski. Pomysłodawcami budowli byli: o. Ludwik Kurowski oraz Artur Kozioł i Zbigniew Zarębski. Franciszkanie, którzy udali się do Rzymu, aby papież Jan Paweł II poświęcił korony dla MB Łaskawej Księżnej Wieliczki, w drodze powrotnej udali się do Asyżu, aby nawiedzić grób św. Franciszka. To tam zrodził się pomysł, aby wybudować kopię Porcjunkuli w Wieliczce.

Warto dodać, że od 2008 roku kaplicę zdobią freski, będące wierną kopią oryginalnych malowideł zdobiących wnętrze kaplicy w Asyżu. Ich autorką (oraz projektantka witraży) jest krakowska artystka Małgorzata Toborowicz. która nad ozdobieniem ścian pracowała kilka miesięcy. Renowację kaplicy sfinansowano dzięki wsparciu rodziny Engelów z Wieliczki. Na pierwszym planie przedstawiona została znana scena biblijna, przedstawiająca Zwiastowanie Maryi Panny, a wokół niej historia odpustu Porcjunkuli. Na jednej z wewnętrznych ścian bocznych jest obraz przedstawiający św. Franciszka pod krzyżem na Golgocie.

O godz. 16:00 rozpoczęło się spotkanie w sali „Magistrat” Urzędu Miasta w Wieliczce, gdzie najczęściej odbywają się spotkania KPW. Jadwiga Duda przywitała przybyłych i oddała głos ojcu Krzysztofowi Bobakowi OFM, prowincjałowi Prowincji Matki Bożej Anielskiej, byłemu dyrektorowi Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego OFM w Wieliczce. Ojciec Krzysztof przypomniał m.in. Jubileusz 400 lat Zakonu Franciszkanów-Reformatów, który miał miejsce w 2023 r. „Centralne uroczystości odbyły się w marcu ubiegłego roku w Krakowie, w katedrze na Wawelu, gdzie odprawiona została uroczysta msza święta pod przewodnictwem arcybiskupa Marka Jędraszewskiego, w obecności naszego ministra generalnego o. Massimo Fusarelli'ego OFM. Minister odwiedził także wielicki klasztor w Wieliczce, był także na Brzegach, gdzie w 2016 r. odbyły się Światowe Dni Młodzieży, spotkał się też z uchodźcami z Ukrainy – My, franciszkanie, jesteśmy mocno wpisani w dzieje Wieliczki. Cały czas jesteśmy dla was poprzez posługę w naszym sanktuarium, codzienne msze święte, uroczystości, spotkania duszpasterskie, jak również edukacyjnie –poprzez prowadzenie szkoły męskiej, do której zapraszamy też waszych synów, wnuków - opowiadał. – Przez te 400 lat naszego pobytu w Wieliczce jedna osoba bardzo mocno wpisała się w to środowisko i historię miasta. To sługa Boży, brat Alojzy Kosiba. Był kwestarzem, odwiedzał domy, spotykał się z ludźmi. Co roku spotykamy się w naszym klasztorze, by wspominać Jego odejście 4 stycznia 1939 r. do Domu Ojca. To wielka postać. Na pewno każdy z nas pamięta brata Maurycego Kopacza, który przez wiele lat posługiwał w naszym wielickim klasztorze. Był on jego ikoną, osobą ciepłą, gawędziarzem. Drugą taką osobą jest na pewno ojciec Ludwik Kurowski, emeryt,  który od kilku lat mieszka w naszym domu w Krakowie przy ul. Reformackiej. Dzisiejsze spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! wpisuje się w Jubileusz 400-lecia Zakonu Braci Mniejszych”.

• Zobacz:

Małopolscy święci. Gdzie są ich ślady w stolicy Małopolski?

Choć dla wielu z nas 1 listopada kojarzy się głównie z odwiedzaniem grobów bliskich, Kościół katolicki obchodzi tego dnia Uroczystość Wszystkich Świętych.

Marzena GitlerGłos24

Ojciec Krzysztof złożył kondolencje prowadzącej spotkanie w związku z odejściem w tym samym dniu jej męża, Józefa Dudy, do domu Ojca. Zaprosił wszystkich do wspólnej modlitwy w intencji zmarłego. Jadwiga Duda podziękowała zebranym za modlitwę i wspomniała,  że w minionym miesiącu z grona uczestników spotkań „Wieliczka-Wieliczanie” odeszli do wieczności: ks. Tadeusz Isakowicz-Zalewski, ks. Ludwik Michalik z Koźmic Wielkich oraz Ludwik Dziewoński z Dziekanowic. Prowadząca oddała głos ojcu Mariuszowi Taborowi: „Dociera do mnie świadomość odpowiedzialności za całe dziedzictwo Franciszkanów-Reformatów w Wieliczce. Proszę was, żebyście byli z nami jak do tej pory i jeszcze bardziej, bo pracy jest wiele. Dziękuje za to spotkanie”.

Wieliczanin Ignacy Kowalewski wyświetlił zebranym film swojego autorstwa pt. „Czcigodny Sługa Boży Alojzy Kosiba (1855-1939) OFM”. Następnie dr hab. inż. arch. Andrzej Gaczoł, emerytowany profesor Politechniki Krakowskiej, wieliczanin, przedstawił prelekcję pt. „Dzieje klasztoru Franciszkanów-Reformatów i kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu w Wieliczce na przestrzeni 400 lat”, uzupełnioną slajdami. Marcin Perek, członek Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, przedstawił wybrane biogramy duchownych pochodzących z klasztoru Franciszkanów-Reformatów w Wieliczce na przestrzeni wieków.

Po prelekcjach głos zabrał Andrzej Cieślik, który odczytał wspomnienie o bracie Alojzym Kosibie autorstwa brata Tomasza Durana. Maria Gurgul wspomniała, że w 2002 r. Zespołowi Szkół Specjalnych w Wieliczce nadano imię Brata Alojzego Kosiby, a w pewnym okresie szkoła mieściła się w salkach klasztoru Franciszkanów. Kazimierz Windak, pracownik Kopalni Soli „Wieliczka”,  zaprosił zebranych do udziału w Wielkim Poście oraz w Drodze Krzyżowej organizowanej w kopalni. Stacje Drogi Krzyżowej znajdujące się w wielickiej kopalni poświęcił w 2010 r. o. Ludwik Kurowski, kapelan wielickich górników.

Jadwiga Duda zaprezentowała artykuł dr Łukasza Walczego, pracownika Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, pt. „Dzieje klasztoru oo. Franciszkanów-Reformatów w Wieliczce”. Na zakończenie spotkania do sali „Magistrat” przybyły dzieci – Janina, Ola, Julia i Ula – ze Scholi „Aniołki św. Franciszka”, działającej przy Parafii pw. św. Franciszka z Asyżu w Wieliczce. Przy akompaniamencie akordeonu i gitary, na której grał o. Mariusz Tabor, zaśpiewały kolędy i pastorałki.

Niżej podpisana prelegentom i dzieciom wręczyła upominki książkowe od Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka, a Justyna Twardosz z KPW wykonała wszystkim zdjęcie. W spotkaniu uczestniczyło 98 osób zapisanych w „Kronice”, w tym 35 członków KPW, uczniowie Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego OFM z dyrektorem o. Piotrem Antoniukiem i uczniowie Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce pod opieką Dariusza Tańculi, nauczyciela historii.

Zapraszamy w środę, 28 lutego 2024 r. na godz. 16:00, do sali „Magistrat” na 48. spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! pt. „Kodeks dyplomatyczny wielicki” wydany z polecenia Agenora Gołuchowskiego, namiestnika Galicji  w 1872 r. we Lwowie.