„Duch jego jest w Ojczyźnie za którą oddał życie.”
Pułkownik dyplomowany łączności Stanisław Franciszek Jamka (1895 – 1940) - w czasie I wojny światowej żołnierz II Brygady Legionów, uczestnik kampanii wrześniowej w 1939 r., po 17 września jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w 1940 r.
Stanisław Franciszek Jamka ur. 11 kwietnia 1895 r. w Wieliczce jako syn Józefa i Marii Jamków. Był w Wieliczce jednym z pierwszych organizatorów harcerstwa. Brał udział w działalności niepodległościowej. 25 sierpnia 1914 r. jako ochotnik w składzie wielickiego oddziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” pod dowództwem Tadeusza Bierczyńskiego wymaszerował z Wieliczka do Krakowa do Legionów Józefa Piłsudskiego. Oddział ten został włączony do 2 pułku piechoty II Brygady Legionów. Stanisław Jamka służył w kompanii telegraficznej kolejno w stopniach: kaprala, plutonowego, sierżanta. W bitwie pod Rarańczą dowodził sekcją telegraficzną. Po internowaniu na Węgrzech, został wcielony do armii austriackiej i skierowany na front włoski. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości oficer zawodowy Wojska Polskiego. 15 sierpnia 1924 r. został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem. Dowodził 7 samodzielnym batalionem telegraficznym w Poznaniu jako podpułkownik dyplomowany. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 r., w czasie wojny obronnej, dowodził łącznością Armii „Modlin”. Za swoją waleczność odznaczony Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Był żonaty z Emilią w Wiśniczu. Miał dwoje dzieci: Barbarę i Jacka. Po 17 września 1939 r., aresztowany przez Sowietów i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku (ZSRR). W kwietniu 1940 r. zamordowany strzałem w tył głowy przez NKWD w Charkowie, gdzie spoczywa. Pośmiertnie awansowany w 2007 r. na stopień pułkownika.
3 maja 2010 r. na wielickim cmentarzu w kwaterze Dębów Pamięci dla uhonorowania pamięci pułkownika Stanisława Jamki posadzony został Dąb Pamięci nr 2332/142/WE/2010. Certyfikat odebrała Stefania Jamka.
Zamieszkała w Wieliczce Bogumiła Trzesak, córka Stefanii i Adama Jamków (Adam był synem Wincentego Jamki, brata Stanisława), udostępniła fotografie wuja Stanisława- dziękuję.
Informacje o Stanisławie Jamce znajdują się w: „Charków…Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; Indeks represjonowanych. Centrum Informacji o obywatelach polskich represjonowanych w ZSRR, oprac. Ośrodek KARTA”; A. Szcześniak: s. 309 – Jamka Stanisław; ppłk. dypl. A. Moszyński na s. 284 – Jamka Stanisław, por. oraz w W. Gawrońskiego „Słowniku biograficznym wieliczan” (2008 r.) i zeszycie 93 „Biblioteczki Wielickiej” z 2010 r. str. 49 opracowanym przez Jadwigę Dudę.
Na Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce w kwaterze IX b znajduje się grób rodziny Jamków, w którym spoczywają: Maria Jamkowa (1863-1963), Wincenty Jamka (1893-1969), Władysław Jamka (1896-1983), Aniela Jamka (1908-1988), Józef Jamka (1858-1921), Sefania Jamkowa (1900-1925), Franciszek Jamka (1904-1931), plutonowy wojsk łączności i Właduś Jamka (1927-1931). W centrum tablicy nagrobnej umieszczono tablicę ku pamięci Stanisława Jamki ur. w 1895 r. nie podając daty zgonu
Krewny Stanisława Jamki - Władysław Jamka, urodzony 3 marca 1898 r. w Wieliczce jako syn Marii i Wincentego, inżyniera górniczego wielickiej kopalni. W 1917 r. ukończył Szkołę Realną w Wieliczce. Na tablu maturalnym jest w mundurze legionisty. Po zdaniu matury udał się na front wschodni - służył w kompanii telegraficznej w II Brygadzie Legionów Polskich. Internowany na Węgrzech, wcielony do wojska austriackiego. W okresie międzywojennym wykładowca Wyższej Szkoły Wojskowej w Warszawie, w stopniu majora dyplomowanego, a także kierował samodzielnym referatem w Naczelnym Dowództwie. W czasie II wojny światowej był dowódcą łączności 2 Dywizji Strzelców Pieszych we Francji. Po ewakuacji polskich oddziałów do Wielkiej Brytanii dowodził Brygadą Szkolną oraz był zastępcą komendanta Centrum Wyszkolenia Łączności w Szkocji w stopniu podpułkownika dyplomowanego. Uhonorowano go Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, francuskim Krzyżem Wojennym. Po 1945 r. wrócił do kraju. W 1973 r. razem z Władysławem Rzepeckim sporządził „Spis żołnierzy Legionów Polskich obwodu wielickiego”. Uczestniczył w spotkaniach legionistów w refektarzu u OO. Dominikanów w Krakowie. M. in. 10 stycznia 1976 r. na spotkaniu opłatkowym legionistów gościł ks. biskup Karol Wojtyła. Na jego temat pisałam w zeszycie 87 „Biblioteczki Wielickiej” w 2009 r.
Opracowała Jadwiga Duda