Rada Miasta Krakowa, na wniosek prezydenta miasta, ustanowiła nowy użytek ekologiczny „Gryziel” o powierzchni 1,003 ha. Zlokalizowany w Dzielnicy VIII Dębniki, w rejonie ul. Juranda ze Spychowa, obszar ten chroni cenne przyrodniczo murawy kserotermiczne oraz rzadkie gatunki fauny i flory.
Nazwa użytku pochodzi od gryziela zachodniego (Atypus affinis), chronionego gatunku pająka, którego stanowisko w „Gryzielu” jest jednym z zaledwie czterech w Polsce. Głównym celem ochrony tego terenu jest zabezpieczenie siedlisk oraz miejsc rozmnażania i bytowania rzadkich roślin i zwierząt, a także zachowanie różnorodności biologicznej.
Murawy kserotermiczne, będące przejściowym ekosystemem między łąkami a lasami, charakteryzują się bogatą i różnorodną florą. Obszar „Gryziel” stanowi także uzupełnienie innych chronionych terenów w Tyńcu, które obejmują pozostałości rozległych muraw kserotermicznych. Pomimo degradacji tych siedlisk w Polsce, teren ten nadal odgrywa kluczową rolę w ochronie przyrody, szczególnie w południowej części kraju.
Użytek ekologiczny to jedna z form ochrony przyrody, którą w Polsce mogą ustanawiać władze miejskie. Kraków wyróżnia się pod tym względem, posiadając aż 20 takich obszarów, obejmujących różnorodne ekosystemy – od lasów i łąk, przez tereny podmokłe i stawy, aż po poprzemysłowe miejsca, takie jak dawne kamieniołomy Zakrzówek i Liban.
Nowo utworzony „Gryziel” podkreśla zaangażowanie Krakowa w ochronę bioróżnorodności i dbałość o zachowanie unikalnych ekosystemów dla przyszłych pokoleń.
Interesujący obiekt badań
Gryziel zachodni (Atypus affinis) to gatunek pająka należący do rodziny gryzielowatych, objęty ochroną prawną w Polsce. Występuje na ograniczonych terenach Europy i północnej Afryki. Najczęściej spotykany jest w południowej Anglii, Danii, a także lokalnie w Rosji, Szwecji, Grecji, Gruzji, Hiszpanii, Holandii i Algierii. Jest jednym z trzech gatunków gryzielowatych występujących w Polsce, obok gryziela stepowego i gryziela tapetnika.
Pająki te charakteryzują się czarnym lub brązowym ubarwieniem i osiągają rozmiary od 7 do 15 mm. Samce mierzą zazwyczaj 7–9 mm, a większe samice od 10 do 15 mm. Budową ciała przypominają gryziela tapetnika, a ich największą cechą charakterystyczną są duże kły jadowe, typowe dla przedstawicieli infrarzędu ptaszników. Dzięki temu wyglądowi i unikalnym cechom biologicznym, gryziel zachodni stanowi interesujący obiekt badań wśród naukowców oraz przyrodników.
Fot.: ZZM (krakow.pl)/wikipedia, Danny S., cropped and slightly brightened by Accipiter
