Dziś w Bazylice BożegoCciała na Kazimierzu o godz. 16 rozpoczną sie główne uroczystości związane z jubileuszem ustanowienia patronalnego święta tego kościoła. Skąd sie wziął kult Bożego Ciała i jak doszło do powstania bazyliki pod tym wezwaniem właśnie w tym miejscu? Co ma wspólnego z Bożym Ciałem Lajkonik?
Legenda o powstaniu kościoła Bożego Ciała
W 1335 roku król Kazimierz Wielki ulokował pod Krakowem miasto, które nazwał swym imieniem. Ówczesny Kazimierz był jakby wyspą, otoczoną wodami Wisły i Wilgi. Jak w każdym wówczas lokowanym mieście, tak i tu musiał być rynek z ratuszem i przylegającym do niego kościołem, który miał pełnić rolę kościoła farnego - głównego dla miasta. Kościół ów nosił tytuł Bożego Ciała, a pierwsze zapisy na temat parafii pod tym wezwaniem pojawiają się w dokumentach Stolicy Apostolskiej już w 1343 roku. O tym, jak doszło do lakacji kościoła właśnie w tym miejscu opowiedział Jan Długosz.
"Pod wpływem wstrętnego głodu złota większa grupa ludzi w Krakowie podjudzonych przez diabła wdarła się ukradkiem i potajemnie w czasie oktawy Bożego Ciała do kościoła parafialnego Wszystkich Świętych i skradła i zabrała miedzianą, grubo pozłacaną monstrancję z Najświętszym Sakramentem, bardzo pięknej roboty, której wykonanie przewyższało wartość kruszcu.
Dowiedziawszy się potem, że monstrancja jest miedziana, żeby nie spotkała ich surowa kara, w razie gdyby ich złapano, rzucają ją do zarosłego krzakami bagna Mate, znajdującego się niedaleko od kościoła św. Wawrzyńca, który był wówczas kościołem parafialnym należącej do kapituły krakowskiej wsi Bawół, w której potem król polski Kazimierz II zakłada i funduje miasto Kazimierz. (...) Płonęły na nim [bagnie] w nocy i we dnie światła niebieskie.
Kiedy się o tym dowiedziało sporo ludzi i uznało to, zgodnie z rzeczywistością, za cud, doniesiono o tym biskupowi krakowskiemu Bodzęcie i jego czcigodnej kapitule, a potem królowi polskiemu Kazimierzowi II, bardzo pobożnemu księciu. Ci uznawszy, że ukazanie się tylu i tak wielkich świateł niebieskich nie może być bez przyczyny, zarządziwszy procesję całego miasta (...) z hymnami, pieśniami i chorągwiami udają się do błotnistego miejsca i badają dokładnie tajemnicze światła. Kiedy tam stwierdzili, że jest to oświetlona skradziona monstrancja (...) odnoszą ją do kościoła Wszystkich Świętych.
Najjaśniejszy zaś król polski Kazimierz uznawszy, że to tak godny pamięci i niezwykły cud wydarzył się dla niego i ze względu na niego, składa przyrzeczenie, że w miejscu, gdzie znaleziono ten niewysłowiony Sakrament, chociaż bagnistym i błotnistym, założy i wybuduje z cegły piękny kościół na cześć Bożego Ciała.
Jak powstała świątynia na Kazimierzu?
Budowę świątyni rozpoczęto przed rokiem 1341. Zbudowana została częściowo z kamienia, a częściowo, z braku funduszy po śmierci króla, z drewna. Legendę Długosza, opisującego uroczystą procesję, być może tłumaczyć można jako pamiątkę niewątpliwie podniosłej ceremonii poświęcenia nowego kościoła. A powstawał on bardzo długo... Od 1370 roku patronat nad jego budową przejęło miasto. W księgach miejskich zachowały się informacje o postępie prac, a także o darowiznach składanych przez obywateli na rzecz tego chlubnego przedsięwzięcia. W roku 1401 konsekrowano dotychczas wzniesioną część kościoła, czyli dzisiejsze prezbiterium, zaopatrzone już wówczas w trzy ołtarze.
W 1405 roku do opieki nad świątynią sprowadzeni zostali Kanonicy Regularni. Ich pierwszym prepozytem był ks. Konrad Aleman (Niemiec), który szybko zatroszczył się o rozbudowę niewielkiego jeszcze kościoła. Zacząć należało od rozebrania drewnianej, a więc nietrwałej i narażonej na zniszczenia i pożary, części drewnianej. Na Kazimierzu, a także w podkrakowskim majątku Kanoników, działały kamieniołomy i cegielnie, z których budowniczowie czerpali materiały do wznoszenia kamiennej świątyni.
Prace postępowały szybko. Już w 1410 stanęła kaplica Matki Bożej i Trzech Króli (na miejscu dzisiejszej kaplicy Zwiastowania), dokąd na pewien czas przeniesiono odprawianie nabożeństw. Budowę prezbiterium ukończono do roku 1432. Zdecydowanie więcej czasu zajęło wznoszenie imponującego korpusu nawowego, wieży, dachu i sklepień.
Prace przy korpusie finansował Kazimierz Jagiellończyk, który, tuż przed śmiercią (1492), zobowiązał swego następcę do ukończenia zbożnego dzieła budowy kościoła. Tak się też stało – w roku 1500, dzięki ogromnemu wsparciu króla Jana Olbrachta i jego matki Elżbiety Rakuszanki, stała się możliwa konsekracja przynajmniej z grubsza ukończonej świątyni. Konsekracji tej dokonał, także zasłużony dla budowy tegoż kościoła, królewski brat kard. Fryderyk Jagiellończyk.
W 1405 roku Władysław Jagiełło sprowadził i osadził na krakowskim Kazimierzu kapłanów z Zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich.
Skąd się wzięło święto Bożego Ciała?
Boże Ciało, czyli uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, zostało ustanowione po widzeniach, jakie otrzymała bł. Julianna z Cornillon, augustianka. Julianna urodziła się w 1193 roku Retinnes koło Liège (na terenie obecnej w Belgii). W miejscowości otaczano szczególnym kultem sakranemt Eucharystii. Po wstapieniu do zakonu już jako 16-latka Julianna miała wizje mistyczne podczas adoracji Najświętszego Sakramentu i czytania Bibilii. Ich treść ujawniła w 1230 roku. Podkreśla w nich nieustanną obecność Jezusa w Sakremencie Eucharystii. Jej widzenia zyskały akceptację teologów i Kościoła.
Julianna ułożyła oficjum na uroczystości „Bożego Ciała”, któremu ostateczny kształt nadał Tomasz z Akwinu. Jej misją było doprowadzenie do ustanowienia Uroczystości Najświętszego Ciałą i Krwi Chrystusa, jako święta adoracji Eucharystii i wynagradzania za jej znieważanie. W objawieniach, jakie otrzymała Pan Jezus wyznaczył nawet dzień, czwartek po niedzieli Trójcy Przenajświętszej, w jakim miało odbywać się to święto.
W związku z objawieniami bł. Julianny lokalny biskup Robert z Liège ustanowił to święto dla swej diecezji. Dla całego Kościoła ustanowił je papież Urbana IV. Bezpośrednim powodem zatwierdzenia święta był cud eucharystyczny, który wydarzył się w Bolsenie koło Orvieto we Włoszech. Bullą Transiturus – de hoc Mundo papież wprowadził je do kalendarza liturgicznego w 1264 roku. Dokument jednak nie został wydany z powodu jego śmierci, dlatego ostatecznie potwierdził je Jan XXII w 1317 roku.
Obchody święta wiązały się z procesją. Pierwsza najprawdopodobniej odbyła się w Kolonii w 1277 roku. Niesiono w niej krzyż z Najświętszym Sakramentem. Z każdym kolejnym wiekiem obchody uroczystości rozszerzały się na kolejne państwa. W XIV wieku spotykamy się z procesjami także na terenach Anglii, Francji, Hiszpanii i Italii. Od XV wieku na terenie Niemiec organizowano już procesje do 4 ołtarzy.
W Polsce obchody Bożego Ciała w diecezji krakowskiej wprowadził w 1320 roku bp Nanker. Pod koniec XIV wieku uroczystość była obchodzona już we wszystkich diecezjach.
Kult Bożego Ciała na Kazimierzu
Od początku istnienia parafii Bożego Ciała na Kazimierzu działa przy niej Arcybractwo Najświętszego Sakramentu, do którego należą bogaci i biedni, kupcy i rzemieślnicy, możnowładcy, senatorowie oraz rajcy kazimierscy. Jak wyglądały dawne procesje? "W przedzie, przed Przenajświętszą Hostią kroczyli w szeregu członkowie rozmaitych bractw. Dalej sześciokonny zaprzęg wiózł sztucznie uczyniony owoc Drzewa Żywota, wysoko umieszczony, jakby na scenie. Wokół stali chłopcy przebrani za aniołów i pierwszych rodziców, w pokornej adoracji oddając cześć pokarmowi eucharystycznemu. Następnie pojawiła się Arka Testamentu, otoczona przez dwóch aniołów i dwóch serafinów, którą nieśli kapłani w tiarach i strojach starożytnych. Za nimi kroczył Najwyższy Arcykapłan niosąc świętą księgę. Na końcu jechał wóz ciągniony przez anioły, a na nim Chwała należna Najczcigodniejszemu Sakramentowi" — tak procesję Bożego Ciała opisywał XVII-wieczny kronikarz.
Jak będzie obchodzony jubileusz 700-lecia kultu Bożego Ciała?
Suma odpustowa w Bazylice na Kazimierzu odbędzie się w Boże Ciało o godz. 16.00.. Przewodniczyć jej bedzie Marek Jędraszewski, ordynariusz Archidiecezji Krakowskiej.
Po sumie rozpocznie się procesja z Najświętszym Sakramentem ulicami parafii: Św. Wawrzyńca, wzdłuż Placu Wolnica, Bonifraterską, Trynitarską, Gazową i Św. Wawrzyńca. Dla tych, którzy nie będą mogli wejść no kościoła uroczystość będzie transmitowana na telebimie, a plac zostanie nagłośniony. Uroczystość można śledzić też na Facebooku (zobacz TU).
W związku z jubileuszem w bazylice Bożego Ciała można podziwiać niezwykłą monstrancję, do której stworzenia m.in wykorzystano meteoryty. Jest ona darem pielgrzymów z całego świata dla sanktuarium w Medjugorie. W drodze do Bośni i Hercegowiny zatrzymała się jednak w Krakowie, gdzie w tym roku obchodzone jest 700-lecie procesji Bożego Ciała.
Z okazji jubileuszu 700- lecia uroczystości Bożego Ciała w Archidiecezji Krakowskiej Parafia Bożego ciała wydał pamiątkowy medal który można nabyć w przedsionkach bazyliki. Ofiary złożone przy tej okazji są przeznaczone na renowację bazyliki.
Z okazji jubileuszu 700 lecia ustanowienia uroczystości Bożego Ciała przygotowaliśmy niezwykły pamiątkowy medal. Jest on...
Gepostet von Bazylika Bożego Ciała w Krakowie am Montag, 1. Juni 2020
W sobotę o godz. 20:00 z okazji 700 lecia ustanowienia Święta Bożego i zainstalowania 80 głosu w organach bazyliki odbędzie się koncert organowy . Na organach zagra Pan Jakub Choros. Wstęp wolny.
Skąd się wziął krakowski Lajkonik?
Uroczystość Bożego Ciała wiązała się z rozmaitymi wierzeniami, np. święcenia ziół, które miały ponoć strzec domu i jego mieszkańców przed wszelkimi nieszczęściami. Ściśle krakowską tradycją są harce Lajkonika w ostatni dzień oktawy Bożego Ciała. Zwyczaj ten, jak chce legenda, wywodzi się z czasów najazdów Tatarów na Kraków (XIII w.). Pewnego razu flisacy, pokonawszy napastników, wjechali do grodu w tatarskich przebraniach. Wśród ludu panowało przekonanie, że przejście konika po polach gwarantuje urodzaj, zaś uderzenie buławą zapewnia dobre zdrowie.
zobacz też:
Głos24
inf. i foto: Bazylika Bożego Ciała w Krakowie
