Artysta-malarz, poeta, w czasie II wojny światowej dowódca kompanii Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej w Wieliczce pseudonim „Giermek”, po wojnie działał w organizacji antykomunistycznej „Wolność i Niezawisłość” - Armia Polska w Kraju ps. „Stanisław” aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa 26.10. 1946 r. - skazany na 8 lat więzienia we Wronkach k. Poznania, w 1957 r. jeden z organizatorów Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Wieliczce.
Stanisław Klimczyk urodził się 18 kwietnia 1909 r. w Delatynie. Był synem Jana, sztygar w kopalni soli w Delatynie i Józefy z Korków. Rodzina powróciła do Wieliczki, ojciec zatrudnił się w wielickiej kopalni. Mieszkali w budynku salinarnym w Parku Kingi, następnie w domu przy ul. Gabriela Narutowicza 12 (obecnie Brata Alojzego Kosiby). Stanisław miał braci: Jana i Eugeniusza oraz siostrę Jadwigę.
Uczył się w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Jana Matejki w Wieliczce, które ukończył maturą w 1928 r. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Studia ukończył pracą dyplomową – wykonaniem polichromii w starym kościele w Dziekanowicach. Odbył służbę wojskową, otrzymując stopień oficera. Prowadził aktywne życie: jako zawodnik „Wieliczanki” grał w piłkę nożną, należał do chóru „Lutnia” śpiewając w tenorach, dużo czytał, zgromadził pokaźną bibliotekę, malował, pisał wiersze. W 1933 r. ukazał się w Krakowie tomik jego 24 wierszy pt. „Twarz bez oblicza”. Jako artysta malarz wykonywał m.in. płótna dekoracyjne do szopki i Grobu Pańskiego dla kościoła oo. Reformatów w Wieliczce oraz stacje Drogi Krzyżowej w Biskupicach. Malował obrazy niewielkich rozmiarów, głównie pejzaże z natury, sceny rodzajowe, portrety, którymi obdarowywał bliskich.
Jego dojrzały okres życia przypada na lata II wojny światowej i okres powojenny. Kiedy w Wieliczce i jej okolicach zaczyna się rozwijać antyniemiecka działalność konspiracyjna, już w listopadzie 1939 r. wraz z kolegami z wielickiego Gimnazjum: Franciszkiem Lembasem, Józefem Sitko, Władysławem Wołkiem wstąpił w szeregi walczących, przyjmując pseudonim „Giermek”. Kiedy w sierpnia 1941 r. tworzy się w Wieliczce Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) w sile jednej kompanii, „Giermek” został jego dowódcą. W lutym 1942 r. ZWZ został przemianowany w Armię Krajową - w Wieliczce powstał batalion „Mrówka”, składający się z czterech kompanii dowodzony przez F. Lembasa ps. „Zgrzebniok”. Stanisław Klimczyk był dowódcą kompanii działającej na terenie Wieliczki. Odziały te przeprowadziły szereg udanych akcji przeciw Niemcom, uniemożliwiały ściąganie kontyngentów od rolników, prowadziły sabotaż, likwidowały zdrajców i kolaborantów, uczestniczyły w zamachu na gubernatora Hansa Franka w nocy z 29/30. 01. 1944 r. „Giermek” w konspiracji zajmował się głownie propagandą antyhitlerowską: jako oficer ZWZ AK był odpowiedzialny za sprawy informacyjno-propagandowe we wszystkich placówkach rejonu wielickiego. Redagował i kolportował na terenie miasta i okolicy ulotki i gazety, które informowały o ważnych wydarzeniach politycznych, aktualnej sytuacji na frontach, zagrzewały rodaków do walki z okupantem. W latach 1940-1941 podporucznik S. Klimczyk współpracował z wydawcami tajnej gazety „Wiadomości Tygodniowe”, drukowanej w Przebieczanach. Posiadając talent twórczy, przyczynił się do wzbogacenia treści biuletynów. Przez krótki czas pełnił funkcję komendanta placówki Wieliczka-Miasto – kryptonim „Lena”. Od wiosny 1943 r. był poszukiwany przez gestapo, które wcześniej przeprowadziło rewizję w jego mieszkaniu, usiłując go aresztować. Oficjalnie legitymował się fałszywą kenkartą wydaną nielegalnie w gminie Koźmice Wielkie.
22. 04. 1943 r. ożenił się ze Stanisławą Wajdą. Ślubu w konspiracji w kościele pw. św. Klemensa w Wieliczce udzielił im ksiądz proboszcz Józef Śliwa. W 1944 r. współpracował z redakcją dwutygodnika „Na Placówce”, wydawanego przez ks. Franciszka Piwowskiego w Bodzanowie. Była to druga tajna gazeta wydawana w rejonie Wieliczki w czasie okupacji hitlerowskiej. Z rozkazu komendanta obwodu Kraków – Powiat rozpracował oddziały Russkaja Oswoboditielnaja Armija (ROA) dowodzone przez gen. Andrzeja Własowa. Brał udział w organizowaniu przerzutu lotników angielskich przekazanych ze Skawiny do Wieliczki. Miał kontakty z działaczami politycznymi Polskiej Partii Socjalistycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W latach okupacji również tworzył wiersze i drukował w prasie podziemnej. Pisał też w okresie powojennym.
Po wojnie był działaczem organizacji poakowskiej Wolność i Niezawisłość (WiN). Wchodził w skład kierownictwa Rejonu Kraków, w którym pełnił obowiązki szefa Informacji i Propagandy. Używał pseudonimu „Stanisław”. Należał do organizacji polskiego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego Armia Polska w Kraju (APwK), która w latach 1946-1947 działała na terenie województwa krakowskiego. Pomysłodawcą, założycielem oraz komendantem Armii Polskiej w Kraju był Aleksander Delman ps. „Dziadek”, „Urban”, „Stasiak”, były komendant Inspektoratu Kraków Armii Krajowej. Od czerwca 1946 r. sztab APwK mieścił się w Krakowie. Dowództwu APwK podporządkowało się m.in. zgrupowanie Mieczysława Wądolnego ps. „Granit” vel „Mściciel” „Burza”, a także zgrupowanie Józefa Kurasia ps. „Ogień”, „Błyskawica”.
W styczniu 1947 r. siatka cywilna APwK została rozbita przez Urząd Bezpieczeństwa, a jej członków aresztowano. Rozbicie oddziałów leśnych Armii Polskiej w Kraju – w tym zgrupowań „Ognia” i „Mściciela” – nastąpiło w tym samym czasie. Symbolicznym końcem jej działalności było ujawnienie się Delmana w ramach przeprowadzonej przez komunistów amnestii w 1947 r. Do PAwK razem ze Stanisławem Klimczykiem należał jego kuzyn Zdzisław Węglarski ps. „Pstrąg”, „Róg”. W tym czasie Stanisław z żoną prowadził sklepik spożywczy przy ul. Lednica Dolna 40 (obecnie ul. Lednicka).
W tym sklepiku został 26 października 1946 r. aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa za nie ujawnienie się i uwięziony na Montelupich. Za pracę konspiracyjną w AK i działalność antykomunistyczną w WiN został skazany na 8 lat więzienia we Wronkach k. Poznania. Przesiedział 5 lat w tym 4 w celi jednoosobowej. Jak informuje Barbara Szlasek w więzieniu we Wronkach odwiedziła go siostra Jadwiga. Widzenie był krótkie w obecności strażnika. Za to, że podczas widzenia płakał został ukarany umyciem podłogi szczoteczką do zębów. W wyniku amnestii został zwolniony z więzienia ale pozbawiono go możliwości pracy. Po wyjściu z więzienia był inwigilowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Utrzymywał się z pracy dorywczej m.in. zajmował się malowaniem kościołów. Zmarł nagle 27 września 1962 r. mając 53 lata. Pochowany został na wielickim cmentarzu w kw. III. Na tablicy nagrobnej czytamy: STANISŁAW KLIMCZYK ARTYSTA MALARZ DOWÓDCA ODDZ. AK – „GIERMEK” 18. IV. 1909 - 27. IX. 1962.” Jego żona zmarła w 1999 r.
Informacje o S. Klimczyku znajdują się w wielickim IPN Kr. 017/6, gdzie zapisano m.in. że w 1957 r. był jednym z organizatorów ZBOWiD-u w Wieliczce, projektantem sztandaru tej organizacji, a że projekt zawierał wizerunek Matki Boskiej - nie przyjęto go w Warszawie. Na uroczystość odsłonięcia sztandaru 17 listopada 1957 r. Stanisław recytował swoje utwory. W uroczystości uczestniczył m.in. kolega S. Klimczyka z Gimnazjum - Andrzej Burda, prokurator generalny (w czasie nauki mieszkał w Wieliczce u rodziców S. Klimczyka), Lucjan Motyka, I sekretarz KWPZPR.
O działalności S. Klimczyka w latach II wojny światowej pisał Kazimierz Guzikowski w książce pt. „Armia Krajowa na terenie powiatu wielickiego” (2000 r.). Biografię Stanisława Klimczyka przedstawiła w 1999 r. na 20 spotkaniu z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Danuta Kostuch, jego chrześnica. Tekst jej wypowiedzi został opublikowany przez Jadwigę Dudę w „Panoramie Powiatu Wielickiego” z października 1999 r. i w zeszycie 81 „Biblioteczki Wielickiej” (2009). D. Kostuch, emerytowana polonistka z wielickiego LO, o wujku pisała na łamach „Pulsu Wieliczki”. Biogram S. Klimczyka znajduje się także w „Słowniku biograficznym wieliczan” Wojciecha Gawrońskiego z 2008 r.
Podporucznik Stanisław Klimczyk jako jeden z oficerów Placówki SOSNA-LAS działającej w latach 1939-1945 w Gminie Koźmice Wielkie został upamiętniony na pomniku ZWZ-AK w Koźmicach Wielkich, który odsłonięto 2. 05. 2013 r. Władze Wieliczki - wielickich żołnierzy niezłomnych m.in. S. Klimczyka uhonorowany w Wieliczce przy ul. Gdowskiej RONDEM ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH.
Dziękuję Pani Barbarze Szlasek, córce Eugeniusza Klimczyka, za udostępnienie fotografii wujka Stanisława.
Opracowała Jadwiga Duda
