W sercu Wieliczki, w bliskim sąsiedztwie ważnych zabytków: Zamku Żupnego, kościoła św. Klemensa i szybu Regis, wznosi się pomnik Adama Mickiewicza. Choć poeta nie zwiedzał kopalni soli ani nie dotarł do miasta, mieszkańcy Wieliczki postanowili uczcić pamięć wieszcza narodowego. Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się w 1903 roku.
W roku 2023 obchodzona była 120. rocznica tamtego wydarzenia. Pod pomnikiem wieszcza złożono kwiaty. Przygotowano też okolicznościową wystawę i wydawnictwo. Jubileusz odsłonięcia pomnika został zrealizowany we współpracy Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka i Władz Miasta Wieliczki.
- Zobacz:
Głos24
Pomysł ufundowania pomnika narodził się w 1890 roku w związku ze sprowadzeniem szczątków Adama Mickiewicza do Krakowa. 4 lipca poetę uroczyście pochowano w podziemiach katedry wawelskiej. Pogrzeb stał się patriotyczną manifestacją. Uczestniczyło w niej kilka tysięcy osób, w tym przedstawiciele wielickich władz. Pamiątki z tego dnia stały się obiektem poszukiwań Polaków ze wszystkich zaborów. Szukano kwiatów z wieńców, fragmentów z ozdób ulicznych, a nawet skrawków materiałów, którymi obity był karawan.
Jeszcze przed pogrzebem Rada Miasta Wieliczki nadała imię poety najpiękniejszemu ogrodowi miejskiemu oraz fragmentowi ulicy Krakowskiej. Podjęła też decyzję o wzniesieniu pomnika. W tym celu powołano Komitet, który przez 13 lat zebrał przeszło 2000 koron, organizując w tym celu przedstawienia i urządzając społeczne składki. Kwota pozwoliła na realizację projektu w 1903 roku. Jego twórcą jest Tadeusz Błotnicki, krakowski rzeźbiarz i autor trzech pomników poety. Co ciekawe Błotnicki zaproponował wieliczanom projekt gotowy, zrealizowany w Stanisławowie (obecnie Ukraina). W efekcie, w niewielkim odstępie czasu, powstały dwa wręcz bliźniacze wizerunki Mickiewicza.
Uroczysta ceremonia odsłonięcia pomnika odbyła się 29 listopada 1903 roku w parku miejskim im. Adama Mickiewicza. Wziął w niej udział burmistrz Zygmunt Miczyński i licznie przybyli mieszkańcy.
Rzeźbiarz przedstawił poetę z książką w ręku w chwili natchnienia. Wielicki pomnik został wykuty z dwóch rodzajów jasnych wapieni – pińczowskiego, z którego powstała figura Mickiewicza i dobczyckiego, który posłużył do wykonania podstawy. Z przodu cokołu znajduje się napis: „Adamowi Mickiewiczowi – Wieliczka”, z tyłu - „1903”.
W latach 50-tych XX wieku monument przeniesiono na miejsce obecne, na planty poniżej kościoła św. Klemensa. Decyzję tę tłumaczono szkodliwym działaniem na pomnik soli z pobliskiej warzelni.
Z wydarzeniem odsłonięcia pomnika wieszcza łączy się dokument, który posiada w swoich zbiorach Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Jest to list Władysława Mickiewicza, syna poety, który zwrócił się z prośbą do Komitetu budowy pomnika o przekazanie do Muzeum Mickiewicza w Paryżu druków i przedmiotów pamiątkowych towarzyszących uroczystościom. Warte podkreślenia jest to, że muzeum to zostało założone przez Władysława w 1903 roku, czyli w tym samym, w którym został odsłonięty pomnik w Wieliczce. Muzeum w Paryżu jest najstarszym muzeum mickiewiczowskim i mieści się w gmachu Biblioteki Polskiej. W Paryżu odsłonięto pomnik Mickiewicza dopiero w 1929 roku.
Autorką okolicznościowej wystawy oraz wydawnictwa przypominających wydarzenia sprzed 120 lat jest dr Barbara Konwerska, zastępca dyrektora ds. naukowych Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Historia pomnika została opisana także w artykule pt. „Pomnik Adama Mickiewicza w Wieliczce. W 120. rocznicę odsłonięcia” autorstwa dr Barbary Konwerskiej w „Studiach i materiałach do dziejów żup solnych” w tomie XXXVI. To wydawnictwo jest kopalnią wiedzy o solnym przedsiębiorstwie oraz Wieliczce. Można je nabyć w sklepie muzealnym oraz korzystać online https://www.smdz.pl/
Muzeum zaprasza do studiowania.
fot. Pomnik Mickiewicza w Parki w Wieliczce/W. Gargul
