Siła głosu kobiet. Jak będą wybierać Polki? Badania stawiają sprawę jasno

Wielu komentatorów twierdzi, że w zbliżających się wyborach decydującą rolę odegrać mogą głosy kobiet. To do nich w większym stopniu kierowane są kampanie profrekwencyjne, to im partie poświęcają  specjalne spoty wyborcze lub wręcz całe pakiety programowe. Czy kobiety  jako wyborcy różnią się od mężczyzn? Co z tego wynika dla partii, które  starają się o ich głosy? Odpowiedzi na te pytania szukamy w raporcie Fundacji Batorego „Siła głosu kobiet”.

Kobiety stanowią istotną część wśród wyborców niezdecydowanych. Statystycznie przeważają one w strukturze społecznej, a więc dysponują większą siłą głosu. Wiemy też jednak, że statystycznie, kobiety mniej interesują się polityką. Z drugiej strony to walka o prawa kobiet była powodem największych spontanicznych protestów społecznych w okresie rządów Prawa  i Sprawiedliwości. Czy pamięć tamtych zrywów jest jeszcze żywa i czy odgrywa rolę w wyborczej mobilizacji? Na ile ważne są dziś tematy  ówczesnego ruchu sprzeciwu? Co rzeczywiście ma wpływ na decyzje kobiet, czy i jak głosować?

Z badań wynika, że kobiety czują się mniej pewnie niż mężczyźni, podejmując decyzje wyborcze – świadczy o tym między innymi dwukrotnie większy odsetek wyborców,  którzy nie wiedzą, na jaką partie zagłosują, wśród kobiet niż wśród  mężczyzn. Ma to związek z mniejszym zainteresowaniem kobiet polityką oraz bardziej krytycznym do niej podejściem, w tym mniejszą wiarą w przeprowadzenie wolnych i uczciwych wyborów.

41% respondentów pozostających w związkach przyznaje, że partner/ka ma wpływ na ich opinie polityczne, przy czym kobiety kierują się opiniami męża/partnera częściej niż mężczyźni opiniami partnerki/żony, szczególnie wśród par o zgodnych prawicowych poglądach politycznych.

Badania wskazują, że dla kobiet ważne są inne kwestie niż dla mężczyzn – kobiety bardziej interesują się tematami drożyzny, praw kobiet i zdrowia, a także w większym stopniu niż mężczyźni są zwolenniczkami uzależnienia transferów socjalnych od pracy przynajmniej jednego z rodziców.

Kobiety charakteryzuje poczucie mniejszej wiedzy na temat polityki i  większy dystans do walki politycznej. Skąd ten brak pewności? Ważnym  źródłem dystansowania się od polityki dla wyborców w ogóle okazuje się silna polaryzacja. Badania jakościowe pokazują, że bardziej razi ona kobiety. Inne wypowiedzi respondentek świadczą też, że demobilizująco na kobiety może działać poczucie bezradności po Czarnych Protestach.

Badane zauważały przesunięcie tematu aborcji w dyskursie politycznym na dalszy plan – temat ten nie był wskazywany jako obecny w debacie publicznej czy kampanii wyborczej. Wydaje się raczej, że badane przyjęły charakterystyczną dla wielu Polaków postawę, iż w trudnej sytuacji trzeba się nauczyć radzić sobie innymi sposobami, zamiast próbować  walczyć z systemem i dokonywać rewolucyjnych zmian.

Główne wnioski raportu:

• Kobiety czują się mniej pewnie niż mężczyźni, podejmując decyzje wyborcze – różnica 7 punktów procentowych w deklaracjach zdecydowanej pewności udziału w wyborach i 10 punktów procentowych w deklarowanej pewności udzielenia poparcia konkretnej partii oraz dwukrotnie większy odsetek wyborców, którzy nie wiedzą, na jaką partie zagłosują, wśród kobiet niż wśród mężczyzn. Ma to związek z mniejszym zainteresowaniem kobiet polityką oraz bardziej krytycznym do niej podejściem, w tym mniejszą wiarą w przeprowadzenie wolnych i uczciwych wyborów.
• 41% respondentów pozostających w związkach przyznaje, że partner/ka ma wpływ na ich opinie polityczne, przy czym kobiety kierują się opiniami męża/partnera częściej niż mężczyźni opiniami partnerki/żony, szczególnie wśród par o zgodnych prawicowych poglądach politycznych. Decydując się na wybór partii, kobiety – szczególnie młodsze – mogą kierować się opinią swoich partnerów/mężów ze względu na przekonanie o swojej mniejszej wiedzy i kompetencjach w za-kresie rozumienia polityki.
• 27% badanych pozostających w związkach deklaruje, że ich partnerzy/ki mają inne preferencje polityczne. Jednak badani twierdzą, że starają się nie czynić tych różnic przedmiotem sporu, deklarowaną zasadą funkcjonowania związku jest tolerancja wobec odmiennych opinii politycznych partnera, nawet w przypadku braku akceptacji jego/jej poglądów.
• Jednocześnie dla kobiet ważne są inne kwestie niż dla mężczyzn – kobiety bardziej interesują się tematami drożyzny, praw kobiet i zdrowia, a także w większym stopniu niż mężczyźni są zwolenniczkami uzależnienia transferów socjalnych od pracy przynajmniej jednego z rodziców.
• Kobiety charakteryzuje poczucie mniejszej wiedzy na temat polityki i większy dystans do walki politycznej, przy jednoczesnej silniejszej akceptacji dla transferów socjalnych. Pozwala to sformułować hipotezę, że podejmując decyzję przy urnie, niezdecydowane wyborczynie mogą głosować pragmatycznie i wybierać ofertę „bardziej opłacalną”, czyli lepiej odpowiadającą na potrzeby materialne, której wartość relatywnie łatwo ocenić. Oprócz bezpośrednich korzyści finansowych istnieje jeszcze szereg innych obszarów ważnych potrzeb i problemów zgłaszanych przez kobiety, jednak odpowiedź na nie często jest bardziej złożona i przez to trudniejsza do oceny.

"Gdy próbuje się zachęcać kobiety do udziału w głosowaniu przy pomocy  obietnic, które odwołują się do korzyści innych niż finansowe – na  przykład tak istotnych dla kobiet kwestii, jak opieka zdrowotna,  poczucie bezpieczeństwa czy prawa kobiet – warto mieć jednak na  względzie kalkulacje, które mogą czynić wyborczynie, a w których bierze  się pod uwagę łatwość realizacji obietnicy oraz prawdopodobieństwo  odnoszenia z niej realnych, bezpośrednich i odpowiednio częstych  korzyści. Dlatego być może dla części kobiet, w tym także pewnej części  wyborczyń partii rządzącej, kwestie takie jak aborcja schodzą na drugi plan i przegrywają z transferami socjalnymi, które co miesiąc wpływają na konto" – piszą w podsumowaniu autorzy raportu.

Cały raport można przeczytać na stronie Fundacji im Stefana Batorego

inf.; Informacja Prasowa/ Fundacja im. Stefana Batorego

fot. Mateusz Łysik/Głos24